صفر تا صد سزارین، مراقب به مادرانی که سزارین کرده اند باشیم!

سزارین چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

سزارین بهترین جایگزین برای مادرانی است که توان زایمان طبیعی را به دلایل شخصی یا پزشکی ندارند. اما اکثر مادران در چند روز اول پس از سزارین ناراحتی و درد قابل توجهی را تجربه می‌کنند. در ابتدا لازم است بدانیم سزارین چیست؟

زایمان سزارین

سزارین نوعی زایمان غیر طبیعی است که در آن نوزاد به روش جراحی و برش روی شکم از بدن مادر خارج می‌شود. اما در زایمان طبیعی نوزاد از طریق واژن مادر خارج می‌شود. انتخاب روش زایمان به شرایط مادر و جنین بستگی دارد اما به صورت کلی سلامت مادر و جنین تعیین کننده شیوه زایمان است. در شرایط پزشکی خاص که در ادامه مطرح می‌کنیم، لازم است که مادر به روش سزارین زایمان کند:

. حاملگی های دوقلویی یا چندقلویی

. ابتلای مادر به فشار خون یا دیابت بارداری

. مشکلات مربوط به جفت

. بزرگ بودن نوزاد

. کوچک بودن لگن مادر و ....

مقاله پیشنهادی : علائم هشدار دهنده در ارتباط با بارداری دوقلویی

انواع سزارین

بسیاری از خانمهای باردار به دلیل ترس از زایمان طبیعی ترجیح می‌دهند به روش سزارین زایمان کنند. هرچند تکرار سزارین با چسبندگی رحم، افزایش خونریزی، افزایش زمان عمل و افزایش مدت بستری در بیمارستان همراه است. در ادامه انواع سزارین را بررسی می‌کنیم.

سزارین با بی حسی یا بیهوشی؟

. سزارین اسپاینال (بی حسی نخاعی) : در این روش بی حسی موضعی در فضای داخل نخاعی تزریق می‌شود. این روش انتخاب کسانی است که زایمان طبیعی ندارند و نیاز به زایمان سزارین دارند.

. سزارین اپیدورال: این روش، روش اصلی تسکین درد زایمان برای زنانی است که درخواست زایمان بدون درد دارند و به نسبت بی حسی اسپاینال، بیشتر طول می‌کشد تا اثر کند. 

سزارین اختیاری و انتخابی (الکتیو)

سزارین اگر از قبل برنامه ریزی شود، به عنوان سزارین انتخابی شناخته می‌شود. این نوع سزارین در صورتی برنامه ریزی می‌شود که مادر یا نوزاد حداقل یکی از شرایط زیر را داشته باشند؛

. پاهای نوزاد به سمت پایین باشد یا در حالت عرضی (پاها به سمت یکی از پهلوهای مادر باشد)قرار گرفته باشد.

. نوزاد دارای نقص مادرزادی باشد. (مثل هیدروسفالی شدید)

. مشکلات جفت نظیر جفت سرراهی وجود داشته باشد. (جفت پایین رحم قرار داشته باشد و دهانه رحم را پوشانده باشد.)

. مادر دارای بیماری های بارداری نظیر HIV یا تبخال تناسلی فعال باشد.

. حاملگی دو یا چند قلویی باشد.

. مادر قبلا سزارین انجام داده باشد یا جراحی ای در ناحیه رحم انجام داده باشد.

مقاله پیشنهادی : در هفته اول زایمان انتظار چه چیزهایی باید داشت

سزارین اورژانسی 

در مواردی که پزشک بدون برنامه قبلی و به دلیل انقباضات ضعیف رحم یا باز نشدن دهانه رحم به اندازه کافی سزارین تجویز می‌کند، به آن سزارین اورژانسی گفته می‌شود. در شرایط زیر، سزارین به صورت اورژانسی انجام می‌شود:

. زایمان طبیعی متوقف شده یا با توجه به استفاده از داروها یا فرآیند های کمکی آنطور که باید پیشرفت نکند.

. شرایطی که در آن جفت زودتر از حد انتظار از دیواره رحم جدا شود.

. در شرایط پیچ خوردن بند ناف، زیرا بر اکسیژن رسانی به نوزاد اختلال ایجاد می‌کند.

. پرولاپس بند ناف (در این حالت، بند ناف زودتر از نوزاد وارد کانال زایمان می‌شود)

در صورتی که علائم حیاتی نوزاد تغییر کند و جان نوزاد در خطر باشد.

. سر و بدن نوزاد به قدری بزرگ باشد که نتواند به راحتی از کانال زایمان عبور کند. 

زایمان سزارین بهتر است یا طبیعی؟

برای انتخاب راحت تر شما به بررسی معایب و مزایای هر کدام از روش های زایمان می‌پردازیم.

مزایای سزارین

. اجتناب از درد زایمان

. کاهش ترس و نگرانی مادر برای سلامتی نوزاد

. کاهش بی اختیاری ادرار و افتادگی رحم

. با برنامه ریزی برای سزارین از قبل، کنترل شرایط زایمان راحت تر است.

. سزارین در شرایطی که خطری مادر یا نوزاد را تهدید می‌کند، نجات دهنده است.

معایب سزارین

. احتمال عفونت در رحم، محل برش و عفونت ادراری

. واکنش به داروها

. افسردگی پس از زایمان

. مرگ (نادر)

. آسیب احتمالی به نوزاد

. بستری طولانی تر و دوره نقاهت طولانی تر پس از زایمان نسبت به زایمان طبیعی باعث می‌شود هزینه آن زیاد شود. به جز در مواردی که سزارین اورژانسی انجام شود.

. آسیب به رحم و خونریزی

. آمادگی ذهنی مادر برای شیردهی به نوزاد پس از سزارین عموما دیرتر اتفاق می‌افتد.

. امروزه سزارین روش ایمن برای زایمان است اما در گذشته، مرگ در سزارین بیشتر از زایمان طبیعی بوده است.

. هنگامی که مادری سزارین انجام دهد، ممکن است نتواند در بارداری های بعدی طبیعی زایمان کند. همچنین به دلیل برشی که در رحم ایجاد می‌شود، در بارداری های بعدی احتمال ناهنجاری های جفت، پارگی رحم در امتداد محل برش و عوارض بارداری بیشتر می‌شود.

نوزادانی که با سزارین متولد می‌شوند به نسبت نوزادانی که طبیعی به دنیا می‌آیند، بیشتر درگیر مشکلات تنفسی می‌شوند.

مقاله پیشنهادی : علت و درمان افسردگی پس از زایمان

مزایای زایمان طبیعی

. نوزاد کمتر دچار آسم، آلرژی، چاقی و دیابت در دوران کودکی می‌شود.

. زمان بستری (یک الی دو روز) و بهبودی در زایمان طبیعی از سزارین کمتر است.

. خطراتی مثل خونریزی، زخم، عفونت، واکنش های آلرژیک به بیهوشی و درد طولانی مدت در عمل وجود ندارد.

. مادر زودتر می‌تواند شیردهی را شروع کند.

. به دلیل فشار های موجود در زایمان طبیعی، مایعات موجود در بدن نوزاد خارج شده و نوزاد کمتر دچار مشکلات تنفسی می‌شود.

معایب زایمان طبیعی

. پروسه ای طولانی مدت و طاقت فرساست. در زایمان های اول به طور معمول مادر بین 4 الی 8 ساعت در فرآیند زایمان است.

. ممکن است هنگام زایمان پوست یا بافت اطراف واژن دچار کشیدگی و پارگی شود و در نتیجه به بخیه نیاز پیدا می‌شود.

. بی اختیاری ادرار و افتادگی اندام های داخلی لگن در زنانی که زایمان طبیعی داشته اند بیشتر است. 

. در زایمان طبیعی ناحیه پرینه یا همان فاصله بین واژن و مقعد دچار درد طولانی مدت می‌شود.

. در صورت طولانی شدن زایمان یا بزرگ بودن نوزاد، ممکن است نوزاد دچار آسیب ایی از جمله کبودی پوست و شکستگی ترقوه شود.

با تمام موارد ذکر شده، زایمان طبیعی بهترین روش برای زایمان است و سزارین تنها زمانی انتخاب بهتر و ایمن تری است که سلامت مادر یا نوزاد در خطر باشد.

مقاله پیشنهادی : نکاتی که در ارتباط با سلامتی نوزاد باید بدانید.

باید ها و نباید های پس از سزارین

. تا 24 ساعت بعد از سزارین به دلیل این که اثر بی حسی از بین نرفته است امکان راه رفتن وجود ندارد و برای کمک به دفع ادرار سوند قرار می‌گیرد.

. روزانه محل برش خود را با آب و صابون ملایم تمیز کنید.

. لباس های گشاد بپوشید.

. بدون مشورت پزشک و قبل از ترمیم کامل زخم،ورزش را شروع نکنید.

. در ناحیه برش از کمپرس گرم استفاده کنید.

. از ورق یا ژل سیلیکون برای کمک به ترمیم جای زخم خود استفاده کنید.

. ماساژ دادن جای زخم به بهبودی آن کمک می‌کند.

. تزریق استروئید التهاب و درد را کاهش می‌دهد.

. برای جلوگیری از لخته شدن خون در پا باید از جوراب واریس استفاده شود. 

. گرفتگی ها و درد ها پس از زایمان شبیه درد قاعدگی است ولی ممکن است بیشتر و شدیدتر نیز شود.

. در هفته های اول پس از زایمان هنگام خندیدن و سرفه از محل برش خود حمایت کنید تا دچار خونریزی و کشیدگی بخیه ها نشوید.

. بین 6 الی 8 هفته پس از زایمان نباید رابطه جنسی داشته باشید. زیرا ممکن است بخیه های شما آسیب ببینند. 

. پیاده روی سبک و منظم به برگشتن شما به زندگی طبیعی کمک می‌کند ولی از فعالیت های سنگین اجتناب کنید. هنگام بالا یا پایین رفتن از پله ها از کسی کمک بگیرید و به خودتان فشار وارد نکنید.

. شیردهی در ابتدا دردناک است. با دراز کشیدن به پهلو فشار را از روی شکم برداشته و با . مصرف آب زیاد و چای نعنا فلفلی، حجم شیر خود را افزایش دهید و نفخ آن را بگیرید. به این صورت دچار یبوست نیز نمی‌شوید.

. تا 6 الی 12 ماه پس از زایمان نباید ابدومینوپلاستی یا عمل زیبایی شکم انجام دهید. بدن شما نیاز دارد بعد از بارداری و زایمان استراحت کند.

. بعد از بهبود کامل جای زخم خود، برای از بین بردن رد آن می‌توانید لیزر انجام دهید.

مقاله پیشنهادی : عوارض کمبود وزن در کودکان

در صورتی که پس از زایمان سزارین خود نشانه های زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:

. تب و لرز یا سردرد پس از زایمان

. درد در ناحیه برش که به مرور زمان بدتر می‌شود.

. علائم عفونت در محل برش از جمله قرمزی،تورم، گرما و چرک

. مشکل دفع مدفوع و درد هنگام ادرار کردن

. ترشحات بد بو از واژن

. خونریزی شدید واژن

. مشکل در تنفس و درد یک یا هر دو سینه

. احساس افسردگی و افکار آسیب به خود یا نوزاد